Een scheiding van tafel en bed, wat is dat juist?
De term “scheiding van tafel en bed” wordt wel eens gebruikt om aan te duiden dat men niet langer samen woont, dat een koppel feitelijk gescheiden leeft.
Scheiden van tafel en bed is echter een bijzondere juridische procedure die ervoor zorgt dat echtgenoten afzonderlijk kunnen gaan leven maar tegelijk toch wettelijk gehuwd blijven. Deze procedure komt in die zin tegemoet aan die echtgenoten die vanuit hun religieuze of filosofische overtuiging niet de echtscheiding willen vorderen.
Procedure
De procedure lijkt op die van een scheiding in onderlinge toestemming. Er wordt een overeenkomst tot scheiding van tafel en bed opgemaakt, die vervolgens op de rechtbank wordt ingediend. Alle elementen die voor een “echte” scheiding geregeld moeten worden, dienen ook op papier te worden gezet voor een scheiding van tafel en bed: verdeling van de gelden, de onroerende goederen, eventuele onderhoudsgelden, verblijfsregeling en bijdrage in de kosten voor de kinderen…
Scheiding van goederen
Scheiden van tafel en bed heeft tot gevolg dat het huwelijksstelsel wijzigt: je blijft gehuwd, maar dan wel onder een stelsel van scheiding van goederen.
Voor wie voorheen onder een wettelijk stelsel of gemeenschapsstelsel gehuwd was, verandert er heel wat: beroepsinkomsten zijn voortaan niet meer gemeenschappelijk, voortaan heeft ieder het zijne. Elke echtgenoot kan op eigen naam eigen onroerende goederen aankopen zonder dat de andere echtgenoot daarvoor moet mee tekenen.
De wederzijdse plicht tot samenwoning en bijstand wordt beëindigd. Voor het overige laat een scheiding van tafel en bed het huwelijk gewoon voortbestaan.
De getrouwheidsplicht voor beiden blijft bestaan. Met een nieuwe partner huwen of wettelijk samenwonen is dus niet mogelijk voor wie van tafel en bed is gescheiden.
Onderhoudsplicht
In geval van scheiding van tafel en bed door onderlinge toestemming dienen de echtgenoten bij geschrift hun overeenkomst vast te leggen over het bedrag van de eventuele uitkering te betalen door de ene echtgenoot aan de andere, gedurende de proeftijd en na de scheiding van tafel en bed.
Ook ten aanzien van de kinderen wordt een eventuele onderhoudsbijdrage bepaald in de overeenkomst.
Erfrecht tussen de echtgenoten vervalt. Voor het geval van overlijden tijdens de procedure kan dit nog voorzien worden, maar zodra de scheiding van tafel en bed is uitgesproken, vervalt het erfrecht definitief. Om elkaar toch nog te begunstigen bij overlijden, zou men wederkerige testamenten kunnen opmaken om dit opnieuw op te vangen. Maar deze zijn uiteraard eenzijdig herroepelijk en een bepaald vertrouwen in elkaar is daarom wel vereist.
Na de scheiding zijn de ex-echtgenoten juridisch “vreemden” voor elkaar en zou in principe dus ook een hoog tarief van successiebelasting verschuldigd zijn op wat zij onderling aan elkaar vermaken bij testament. Gelukkig voorziet de Vlaamse Codex Fiscaliteit in een gelijkschakeling tussen echtgenoten en ex-partners ( als er gemeenschappelijke afstammelingen zijn) waardoor de echtgenoten die van tafel en bed zijn gescheiden toch van de laagste tarieven van erfbelasting genieten.
Nadien toch wettelijk scheiden?
Beslissen de echtgenoten nadien om alsnog officieel wettelijk te scheiden, dan moeten zij opnieuw een volledige procedure van scheiding doorlopen. Er bestaat niet zoiets als een “verkorte omzettingsprocedure” om van een scheiding van tafel en bed naar een wettelijke echtscheiding over te stappen.
Er moet dus opnieuw een overeenkomst van echtscheiding in onderlinge toestemming worden opgemaakt (desgevallend met dezelfde inhoud als de overeenkomst die voor de scheiding van tafel en bed werd opgemaakt) en het verzoek tot echtscheiding wordt vervolgens opnieuw bij de rechtbank ingediend. De scheidingsprocedure voor de rechtbank zal in principe schriftelijk worden afgehandeld. Immers, indien echtgenoten reeds meer dan 6 maanden feitelijk gescheiden leven, moeten de echtgenoten niet meer in persoon voor de rechtbank verschijnen.
